TytuÅ‚ projektu: Badanie skutecznoÅ›ci i mechanizmów grzybobójczego dziaÅ‚ania wybranych pochodnych 1,3,4-tiadiazoli w interakcji z antybiotykami z grupy azoli i polienów wobec szczepów wykazujÄ…cych oporność specyficznÄ… lub wielolekowÄ….

Kierownik projektu/zadania: Dr hab. Arkadiusz Matwijczuk, prof. uczelni, Katedra Biofizyki.

ŹródÅ‚o finansowania: Narodowe Centrum Nauki, OPUS-18. Przyznany projekt to wspólny sukces konsorcjum Uniwersytetu Marii Curie-SkÅ‚odowskiej w Lublinie (lider, pod kierunkiem prof. dr hab. Mariusza Gagosia), Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie (pod kierunkiem dr hab. Arkadiusza Matwijczuka profesora uczelni), Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (prof. dr hab. n. med. Alina Olender) oraz ÅšlÄ…skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (dr hab. n. med. Joanna Gola).

Cel projektu: okreÅ›lenie wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci antygrzybiczych wywoÅ‚anych silnym efektem synergistycznym pochodnych 1,3,4-tiadiazoli ze zwiÄ…zkami z grupy polienów oraz azoli. Dobrym podejÅ›ciem nad zmniejszeniem toksycznoÅ›ci antybiotyków wydaje siÄ™ być obecnie stosowanie terapii Å‚Ä…czonej, w której dwie substancje dziaÅ‚ajÄ…ce na inny szlak metaboliczny kumulowaÅ‚yby swój efekt grzybobójczy. W przypadku amfoterycyny B (AmB) taka kombinowana terapia napotyka jednak na wiele trudnoÅ›ci, ponieważ podstawowe grupy leków przeciwgrzybiczych dziaÅ‚ajÄ… poprzez hamowanie biosyntezy ergosterolu, a AmB wywoÅ‚uje swój efekt tworzÄ…c kompleksy z ergosterolem w bÅ‚onie komórkowej. CzÄ™sto wiÄ™c wystÄ™puje zjawisko antagonizmu lub braku pozytywnych interakcji AmB z innymi lekami przeciwgrzybiczymi. NowÄ… i sÅ‚abo pod tym kÄ…tem przebadanÄ… grupÄ… substancji przeciwgrzybiczych sÄ… pochodne 1,3,4-tiadiazoli. Badania wstÄ™pne wykazaÅ‚y, że niektóre zwiÄ…zki z tej grupy wykazujÄ… silny efekt synergistyczny z AmB, pozwalajÄ…cy na zmniejszenie jej dawki nawet kilkunastokrotnie. Dalsze badania wykazaÅ‚y, że zarówno same 1,3,4-tiadiazole w szerokim zakresie stężeÅ„, jak i ich kombinacje z niskimi dawkami AmB nie wykazujÄ… cytotoksycznoÅ›ci wobec komórek ludzkich in vitro. Mechanizm dziaÅ‚ania przeciwgrzybiczego pochodnych 1,3,4-tiadiazoli nie zostaÅ‚ dotychczas poznany, jednak badania wstÄ™pne wykazaÅ‚y, że zwiÄ…zki te nie zmniejszajÄ… poziomu ergosterolu w komórkach grzybowych. Wyniki te pozwalajÄ… postawić hipotezÄ™, że szczepy patogenów grzybowych oporne na azole nie bÄ™dÄ… wykazywać krzyżowej opornoÅ›ci na pochodne 1,3,4-tiadiazoli. Opracowana wiÄ™c kompozycja AmB z wybranymi pochodnymi 1,3,4-tiadiazoli może być skutecznym lekiem przeciwgrzybicznym, również wobec szczepów opornych a przede wszystkim nietoksyczna dla organizmu ludzkiego. CzęściÄ… projektu, za którÄ… odpowiedzialny bÄ™dzie zespóÅ‚ z Katedry Biofizyki z WydziaÅ‚u Biologii Åšrodowiskowej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lubinie (pod kierunkiem dr hab. Arkadiusza Matwijczuka profesora uczelni) bÄ™dÄ… wielopÅ‚aszczyznowe badania spektroskopowe (z wykorzystaniem takich metod jak m. in. spektroskopia absorpcji i emisji elektronowej, spektroskopia w podczerwieni (FTIR) i Ramana, czasy życia fluorescencji (TCSPC), spektroskopia dichroizmu koÅ‚owego (CD) jak również najnowoczeÅ›niejsze obecnie metody fluorescencyjne spektroskopii czasowo-rozdzielczej) podparte obliczeniami z zakresu chemii kwantowej i kalorymetryczne otrzymanych kompleksów AmB z 1,3,4-tiadiazolami, wykazujÄ…cych we wczeÅ›niejszych oraz kolejnych badaniach efekty synergistyczne.